Lecytyna
: 20 maja 2021, 15:01
Lecytyna – właściwości i zastosowanie
Nazwa lecytyna pochodzi od greckiego lekithos, co oznacza żółtko jaja. Lecytyna została wyizolowana w 1850 roku z żółtek jaj kurzych. Stanowi naturalną mieszaninę fosfolipidów, w której składzie przeważa fosfatydylocholina. Zawiera również sfingofosfolipidy, triacyloglicerole, kwasy tłuszczowe i glikolipidy. Dzięki obróbce chemicznej i enzymatycznej można otrzymać różne postaci lecytyny, które znalazły szerokie zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym.
Lecytyna wykazuje właściwości dietetyczne, fizjologiczne, farmaceutyczne i technologiczne. Jest składnikiem wszystkich błon biologicznych, reguluje aktywność enzymatyczną i procesy metaboliczne oraz wpływa na transport, przepuszczalność i potencjał błonowy. Lecytyna jest obecna w każdej komórce ciała. Stanowi barierę ochronną ścian żołądka i bierze udział w gospodarce cholesterolu.
Jak działa lecytyna?
Układ nerwowy
Najważniejszym i najbardziej znanym działaniem lecytyny jest pozytywny wpływ na układ nerwowy. Zawarta w niej cholina jest składnikiem błon komórkowych. Cholina jest niezbędna do wytwarzania osłonek mielinowych, które osłaniają komórki nerwowe i wpływają na właściwe przewodnictwo nerwowe. Lecytyna pobudza układ nerwowy, wzmacnia zdolność koncentracji i proces zapamiętywania. Hamuje rozwój depresji oraz demencji starczej i niektórych chorób degeneracyjnych układu nerwowego, tj. choroby Alzheimera czy stwardnienia rozsianego. Cholina poprawia pamięć i koncentrację u dzieci autystycznych i pacjentów ze schizofrenią.
Układ krążenia
Cholina zmniejsza agregację płytek krwi. Obecne w lecytynie wielonienasycone kwasy tłuszczowe wiążą się z cholesterolem oraz ułatwiają jego transport i eliminację z ustroju. Dzięki takiemu działaniu lecytyna zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów, jednocześnie podnosząc poziom dobrego cholesterolu HDL.
Wpływ na wątrobę
Zawarte w lecytynie inozytol i cholina zwiększają metabolizm tłuszczów, przeciwdziałają zaburzeniom lipidowym oraz zapobiegają stłuszczeniu i marskości wątroby. Lecytyna nie działa tylko profilaktycznie – zalecana jest również w zapaleniu wątroby i jej stłuszczeniu. Wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, stanowiąc barierę ochronną przed różnymi czynnikami tj.:
toksynami,
lekami,
wirusami, alkoholem,
chemioterapią.
Poprawia właściwości detoksykujące wątroby, procesy trawienne oraz pracę pęcherzyka żółciowego. Ze względu na swoje emulgujące właściwości przeciwdziała odkładaniu się kamieni w woreczku żółciowym oraz ułatwia przyswajanie tłuszczów i rozpuszczalnych w nich witamin. Obecna w lecytynie cholina jest prekursorem neuroprzekaźnika acetylocholiny, która wzmaga skurcze mięśni gładkich jelit, pobudzając ich perystaltykę. Jej niedobór może prowadzić do zaparć.
Lecytyna w kosmetologii i przemyśle farmaceutycznym
Lecytyna jest stosowana jako emulgator i emolient przy sporządzaniu maści, kremów, emulsji, maseczek czy zawiesin. Preparaty z jej zawartością nawilżają, zmiękczają i regenerują naskóbrek. Lecytyna, wbudowując się w błony komórkowe naskórka, zwiększa jego elastyczność i zmniejsza transepidermalną utratę wody TEWL. Tworząc liposomy, ułatwia przenikanie przez warstwę rogową substancji czynnych zawartych w kosmetyku. Lecytynę możemy wykorzystać w terapii trądziku różowatego, egzemy czy łuszczycy.
Źródła lecytyny
Bogatym źródłem lecytyny są:
żółtka jaja kurzego,
glony (chlorella, spirulina),
drożdże,
niektóre bakterie (Mathylomonas, Methylococcus).
W przemyśle głównym źródłem pozyskiwania lecytyny są nasiona roślin oleistych, takich jak:
rzepak,
soja,
słonecznik,
len,
kukurydza,
bawełna.
Lecytyna występuje w wielu produktach spożywczych. Jej głównym źródłem są:
żółtko jaja,
wątróbka,
soja,
fasola,
słonecznik,
orzechy,
ryby,
nabiał,
zielone warzywa,
awokado,
drożdże,
oliwki,
nierafinowany olej rzepakowy.
Jakie jest zapotrzebowanie na lecytynę?
Normy żywienia określają wartości jedynie dla choliny:
dzieci do 9. roku życia – 125-250 mg na dobę,
nastolatki – 375-550 mg,
mężczyźni – 550 mg,
kobiety – 425 mg,
kobiety ciężarne – 450 mg,
kobiety karmiące – 550 mg.
Zakłada się, że 2-2,5 g lecytyny dziennie przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Lecytyna – skutki uboczne
Lecytyna uważana jest za produkt bezpieczny, który nie wywołuje działań niepożądanych i nie powoduje interakcji z innymi lekami. Kilkukrotnie przekroczona dawka lecytyny może wywołać biegunki, dolegliwości żołądkowo-jelitowe i bóle brzucha.
...jadłem dość dużo lecytynki kiedyś. dodawało się do zup czy jajecznicy i rzeczywiście efekt była zauważalny- szczególnie pamięć